Kierunki poszukiwania przewagi konkurencyjnej w TSL

W Europie coraz więcej uwagi kierowane jest na rozwój i wdrożenie najbardziej zaawansowanych technologii. Celem podejmowanych inicjatyw w sektorze publicznym i prywatnym jest przywrócenie gospodarce europejskiej zdolności do konkurowania na rynku globalnym. Konieczne jest zwiększenie tempa rozwoju i upowszechniania nowych rozwiązań, aby powstrzymać proces uzależniania się Europy od liderów z USA oraz Azji, w tym przede wszystkim z ChRL. W wielu europejskich środowiskach dostrzegana jest istotna bariera, która innowatorom utrudnia osiąganie sukcesu. Jest nią znacznie mniejsza skłonność Europejczyków do ryzyka biznesowego niż występuje w Ameryce i Azji. Potrzebna jest zatem dyskusja nie tylko o możliwym postępie w technice i organizacji działalności gospodarczej, ale także o wykreowaniu podwyższonego zaangażowania elit politycznych i gospodarczych do wspierania innowatorów.

Jednym z ważnych wydarzeń jest konferencja TECH (Technology Experience Convention Heilbronn), która odbywa się w dniach 25-27 maja 2025 r. w Heilbronn w Badenii-Wirtembergii. Wybór lokalizacji nie jest przypadkowy, gdyż to właśnie w tym mieście z inicjatywy miejscowej Schwarz Gruppe (Lidl, Kaufland) i Fundacji Dieter Schwarz, a także władz samorządowych, powstaje IPAI (Innovation Park Artificial Intelligence)[1].

TECH to Europe’s cluster of optimism.

W centrum zainteresowania są technologie przyszłości. Zostało wskazane dziesięć kierunków rozwoju technicznego i organizacyjnego, które są kluczowe dla rozwoju społeczno-gospodarczego Europy jako regionu świata zdolnego do współuczestnictwa w konkurencji na rynkach globalnych.

Biorąc pod uwagę, że rozwój bio-technologii odbywa się przy wykorzystaniu osiągnięć technologii informatycznych, to w grupie wyselekcjonowanych kluczowych technologii znajdują się wyłącznie obszary rozwoju bezpośrednio powiązane z kontynuacją transformacji cyfrowej całego systemu społeczno-gospodarczego na świecie.

Dla osób, które są zainteresowane funkcjonowaniem łańcuchów dostaw, ważna jest selekcja technologii mających podstawowe znaczenie dla przyszłości sektorów mobilności i logistyki, określanych publicystycznie branżą TSL (transport-spedycja-logistyka).

„Kosmos” oraz „Chmura obliczeniowa” obejmują podstawowe rozwiązania, które są niezbędne, aby monitorować przebieg procesów logistycznych w ujęciu geolokalizacyjnym i w wymiarze czasowym. Gromadzenie danych w trybie ‘on-line’ pozwala na tworzenie dużych zbiorów danych o zachowaniu wszystkich uczestników łańcuchów dostaw. Ekosystem integratora procesów logistycznych (o taką rolę zabiegają operatorzy logistyczni zajmujący pozycję Tier-1), a w szczególnych sytuacjach duże organizacje przemysłowe lub handlowe (na pozycji OEM) stosujący koncepcję insourcingu podstawowych zadań logistycznych, obejmuje sieć różnych podmiotów zaangażowanych w funkcjonowanie łańcuchów dostaw. Wyzwaniem dla integratora jest wyznaczenie procesów, które nie mogą być zarządzane wyłącznie przy wykorzystaniu ogólnodostępnej sieci internetowej, tworzącej chmurę obliczeniową wspieraną wymianą danych za pośrednictwem satelitów. Do uwzględnienia są sytuacje, w której opóźnienie w transmisji danych nie może być tolerowane i potrzebne jest bezpośrednie komunikowanie się urządzeń ze sobą. Takie sytuacje występują m.in. w procesie sterowania pojazdami autonomicznymi i quasi autonomicznymi, które funkcjonują w systemach intralogistycznych w przestrzeniach zamkniętych (hale fabryczne i logistyczne, obiekty przemysłu wydobywczego).

„Energia” i „Mobilność” stanowią obszar wdrażania nowych rozwiązań analogowych, które charakteryzują wyższa sprawność operacyjna oraz efektywność mikroekonomiczna dzięki wsparciu zaawansowanym technologiami cyfrowymi. Transformacja energetyczna (powiązana z realizacją celów polityki klimatycznej i środowiskowej) nie jest i nie będzie w przyszłości procesem przebiegającym liniowo, gdyż znaczna część zmian będzie skutkiem zastępowania wcześniej upowszechnionych rozwiązań nowymi, a nie stopniowym doskonaleniem już stosowanych. Te fazy procesów logistycznych, które są realizowane poza zamkniętym potencjałem infrastrukturalnym OEM lub Tier-1, będą poddawane przełomowym zmianom, jeśli zostaną spełnione wymagane warunki wdrożenia nowych rozwiązań w obrębie wyznaczonego zestawu podwykonawców (Tier-2, Tier-3). Przykład stanowi upowszechnienie pojazdów dostawczych angażowanych do przewozów ‘last mile’. Liderzy branży TSL (np. DHL w roli Tier-1), którzy przedwcześnie zaangażowali się we wdrożenie taboru elektrycznego (BEV) musieli przerwać podjęte projekty, jak tylko okazało się, że rozwiązania wyspowe nie przynoszą oczekiwanego rezultatu[2]. Gdy po wielu latach udało się stworzyć odpowiedni ekosystem, upowszechnienie takiego taboru się powiodło. Na początku 2025 r. DHL wykorzystywał ponad 30 tys. elektrycznych pojazdów dostawczych (BEV). Także inni operatorzy przyspieszają upowszechnianie taboru z napędem elektrycznym, np. InPost. Zaawansowanie technologiczne samochodów elektrycznych jest permanentnie podnoszone, a głównym czynnikiem postępu w branży TSL jest przejmowanie innowacji przygotowanych w przemyśle motoryzacyjnym w celu wprowadzania na rynek nowych generacji samochodów osobowych.

„AI” oraz „Robotyka” w ostatnich latach w branży TSL odnotowały regres, a nie postęp[3].

Te dwie grupy nowych technologii są promowane medialnie, ale ich wdrażanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Podstawową przyczyną jest brak oczekiwanego wzrostu produktywności. Dotyczy to przede wszystkim branży TSL oraz przemysłu wytwórczego. Powtarzane komunikaty o trwających testach pojazdów autonomicznych, które przeprowadzają Waymo i inne podmioty amerykańskie, a także chińskie, można odbierać jako sygnał, że kolejne testy potwierdzają występowanie niedoskonałości w rozwiązaniach kolejnej generacji. Od prawie 100 lat w USA dostępna jest wiedza, że każdy inteligentny robot pozostaje w dynamicznej relacji ze swoim otoczeniem i skuteczne zastosowanie robota do wyznaczonego zadania staje się możliwe, jeśli do cech skonstruowanego robota dostosuje się jego otoczenie. To oznacza, jak już wspomniano wcześniej, że wdrożenie nowych rozwiązań wymaga doprowadzenia całego ekosystemu do stanu dojrzałości na nowym poziomie rozwoju. W europejskiej branży logistycznej, która będzie coraz bardziej odczuwać braki kadrowe wynikające ze zmian demograficznych w poszczególnych krajach, bezzasadne są oczekiwania, że uda się upowszechnić autonomiczne samochody ciężarowe lub zestawy drogowe zdolne do poruszania się po drogach publicznych w bardzo zurbanizowanym terenie. To oznacza, że wdrażanie rozwiązań AI nie doprowadzi do zmniejszenia liczby stanowisk pracy, które są obsadzane przez osoby posiadające uprawnienia kierowcy „C+E” i jednocześnie skłonne do wykonywania zadań zawodowych podczas wielodniowych podróży, czyli eliminujących możliwość częstego i regularnego powrotu kierowcy do stałego miejsca zamieszkania.

„Chips”, czyli półprzewodniki, są elementem hardware. Są wykorzystywane w gospodarce cyfrowej jako podstawowe zasoby materialne. Miniaturyzacja oraz stworzenie warunków dla skrócenia czasu trwania procesów przetwarzania i transferu danych otwierają nowe możliwości w upowszechnianiu najbardziej zaawansowanych rozwiązań cyfrowych. W obliczu narastających napięć geopolitycznych pojawia się obawa, że dostęp europejskich organizacji gospodarczych do najnowszych półprzewodników produkowanych w Ameryce i w Azji może zostać zablokowana lub co najmniej ograniczona.

Na liście kluczowych technologii znajduje się także „cyberbezpieczeństwo”. To jest kwestia swobody (możliwości dostępu) oraz chęci do „podłączenia się” poszczególnych uczestników łańcuchów dostaw do istniejących sieci internetowych lub gotowości do tworzenia dedykowanych sieci intranetowych (o ograniczonym dostępie). Wzrost zaufania między partnerami gospodarczymi, a także ich zaufania do agend władzy publicznej, w tym służb specjalnych, jest warunkiem osiągnięcia dwóch efektów. Po pierwsze, wraz we wzrostem liczby uczestników sieci, wzrasta sprawność i efektywność działania łańcuchów dostaw. Po drugie, wraz ze wzrostem poczucia bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni, możliwe jest zmniejszenie reżimu realizacji procedur wymiany danych, co sprzyja zwiększeniu elastyczności działania tych łańcuchów. W sektorach mobilności i logistyki występuje bardzo zróżnicowany poziom kompetencji w zakresie zapewniania cyberbezpieczeństwa. W dużych organizacjach gospodarczych, które funkcjonują w transporcie morskim, lotniczym oraz kolejowym, poziom kompetencji i zakres wdrożenia odpowiednich rozwiązań jest już zaawansowany. Bardzo niski poziom kompetencji występuje w mikro i małych przedsiębiorstwach, które reprezentują podstawową część potencjału transportu drogowego w Europie.

„Komputery kwantowe” oraz „Bio-technologie” to dwie grupy technologii, których rozwój w sposób pośredni wpływał na funkcjonowanie branży TSL do 2025 r. Znaczenie tych technologii wzrośnie, gdy w ekosystemach wykorzystywanych przez integratorów procesów logistycznych pojawią się organizacje dysponujące nowatorskimi rozwiązaniami przystosowanymi do wykorzystania w łańcuchach dostaw.

[1] https://www.heilbronn.de/wirtschaft/digitalisierung/innovation-park-artificial-intelligence-ipai.html (24.05.2025).

[2] DHL w 2011 r. podjął współpracę z producentem Streetscooter, utworzonym w 2010 r. jako organizacja spin-off w RWTH w Akwizgranie.

[3] https://www.mckinsey.com/capabilities/mckinsey-digital/our-insights/the-new-economics-of-enterprise-technology-in-an-ai-world?stcr=C31C30EA6C5D4319BF3220DB47D0B3CA&cid=other-eml-alt-mip-mck&hlkid=a1e67b79e85e47c7b77591954c56315f&hctky=10183403&hdpid=687776c6-ada7-402b-aa15-5a0b2141c651#/ (16.05.2025).